Thế giới chip AI vừa đón nhận một cú hit đầy ấn tượng đến từ Việt Nam! Nhóm nghiên cứu EDABK của Đại học Bách khoa Hà Nội vừa làm nên chuyện khi thiết kế và thử nghiệm thành công con chip AI thế hệ mới, lấy cảm hứng từ bộ não con người. Hãy cùng Ario tổng hợp lại những thông tin đáng chú ý nhé!
Chip AI đoạt giải quốc tế, “đánh bại” hàng loạt đối thủ
Không chỉ là một sản phẩm nghiên cứu đơn thuần, con chip mang tên EDABK-Brain đã xuất sắc giành giải Nhất tại cuộc thi thiết kế chip quốc tế Silicon Design Challenge lần thứ 3. Sự kiện này do eFabless tổ chức với sự đồng tài trợ từ Google – một sân chơi khốc liệt quy tụ các nhà thiết kế chip hàng đầu thế giới.
Chìa khóa thành công: “Học hỏi” từ bộ não người
PGS Nguyễn Đức Minh, trưởng nhóm nghiên cứu, tiết lộ bí quyết phía sau thành công này: mô phỏng cách bộ não hoạt động để tối ưu hóa hiệu suất và giảm tiêu thụ năng lượng. Nếu như các hệ thống AI hiện nay như GPT của OpenAI cần hàng chục nghìn GPU với mức tiêu thụ điện khổng lồ, thì bộ não con người chỉ cần khoảng 20W mà vẫn xử lý thông tin cực kỳ hiệu quả.
“Chúng tôi muốn học hỏi cơ chế này để tạo ra thế hệ chip AI vượt trội về hiệu suất năng lượng,” PGS Minh chia sẻ.
Kiến trúc “tính toán tại bộ nhớ” – bước tiến phá vỡ mô hình cũ
Trong khi phần lớn chip AI hiện tại vẫn tuân theo mô hình Von Neumann với bộ nhớ và bộ xử lý tách rời, EDABK-Brain lại ứng dụng kiến trúc “in-memory computing” (tính toán ngay tại bộ nhớ). Điều này giúp tối ưu hóa tốc độ xử lý và giảm đáng kể mức tiêu hao năng lượng.
Hơn nữa, kiến trúc này còn mô phỏng mạng neuron dạng xung, hoạt động tương tự hệ thần kinh sinh học. Đây chính là yếu tố giúp con chip này tiến gần hơn đến khả năng xử lý như não người.
AI thiết kế chip AI – Cuộc cách mạng trong quy trình sáng tạo
Không dừng lại ở phần cứng, nhóm nghiên cứu còn tận dụng trí tuệ nhân tạo để hỗ trợ thiết kế chip. TS Hoàng Phương Chi, thành viên nhóm nghiên cứu, cho biết:
“Chúng tôi sử dụng các công cụ AI, kể cả ChatGPT, để tối ưu hóa quá trình thiết kế. Nhờ vậy, thời gian từ ý tưởng đến sản phẩm hoàn thiện chỉ mất 12 ngày – một tốc độ đáng kinh ngạc trong ngành công nghiệp bán dẫn!”
Dù vậy, TS Chi cũng nhấn mạnh rằng thành tựu này không phải “một bước thành thần”. Nhóm đã có hơn ba năm nghiên cứu nền tảng, bắt đầu từ năm 2020 và công bố công trình đầu tiên tại hội thảo khoa học châu Âu vào năm 2021.
Quy mô nhỏ, tham vọng lớn
So với những “gã khổng lồ” như IBM hay Intel, chip EDABK-Brain vẫn còn khiêm tốn về quy mô. Nó được chế tạo trên tiến trình 130 nm, tích hợp 256 nơ-ron và 65.000 khớp nối thần kinh – trong khi các dòng chip tiên tiến nhất hiện nay đạt tới hàng triệu nơ-ron.
Nhưng đừng vội đánh giá thấp! Theo PGS Nguyễn Đức Minh, đây chỉ là bước khởi đầu. Quan trọng hơn, nhóm đang xây dựng một hệ sinh thái mở hoàn toàn (open-source), bao gồm công cụ thiết kế, tổng hợp và huấn luyện mô hình, giúp cộng đồng dễ dàng tiếp cận và phát triển công nghệ này.
Ứng dụng thực tế: Từ kính AR đến thiết bị y tế
Điểm mạnh của chip EDABK-Brain không chỉ nằm ở công nghệ đột phá, mà còn ở khả năng ứng dụng thực tế. Nhóm nghiên cứu đang hướng tới tích hợp con chip này vào các thiết bị đeo thông minh như:
- Kính thực tế tăng cường (AR)
- Máy đo điện tim, điện não – giúp phát hiện sớm các bất thường sinh học
Với mức tiêu thụ năng lượng cực thấp, những thiết bị này có thể hoạt động bền bỉ mà không cần nguồn cấp lớn – một lợi thế không thể chối cãi trong kỷ nguyên công nghệ di động.
Tương lai: AI mạnh mẽ hơn, tiết kiệm năng lượng hơn
Nhìn về phía trước, nhóm EDABK không dừng lại ở đây. Họ đang tiếp tục nghiên cứu và phát triển những phiên bản chip AI tiên tiến hơn, phù hợp với xu hướng toàn cầu Edge AI – xử lý thông tin ngay trên thiết bị thay vì gửi về máy chủ trung tâm. Điều này không chỉ giúp tốc độ phản hồi nhanh hơn mà còn tiết kiệm năng lượng đáng kể.
Với những bước tiến vững chắc này, Việt Nam hoàn toàn có thể trở thành một “người chơi” đáng gờm trên bản đồ công nghệ chip AI thế giới!
