Việc tích hợp trí tuệ nhân tạo (AI) vào các công cụ cá nhân như Gmail, Microsoft Word và các ứng dụng khác đã mang lại nhiều lợi ích về năng suất, nhưng cũng tiềm ẩn nguy cơ xâm phạm quyền riêng tư của người dùng. Các chuyên gia cảnh báo rằng sự thiếu minh bạch trong chính sách bảo mật có thể khiến dữ liệu cá nhân bị thu thập và sử dụng để huấn luyện mô hình AI mà không có sự đồng ý rõ ràng từ người dùng.
AI Và Quyền Riêng Tư: Mối Lo Ngại Mới Trong Kỷ Nguyên Công Nghệ
Khi AI ngày càng xuất hiện trong các ứng dụng và dịch vụ hằng ngày từ email, kế toán đến các nền tảng truyền thông xã hội, nhiều chuyên gia lo ngại rằng dữ liệu cá nhân của người dùng đang bị thu thập mà không được kiểm soát chặt chẽ. Lynette Owens, Phó Chủ tịch Bộ phận Giáo dục Người tiêu dùng toàn cầu tại Trend Micro, nhận định: “Việc tích hợp nhanh chóng AI vào các phần mềm và dịch vụ sẽ đặt ra nhiều câu hỏi quan trọng về bảo mật trong kỷ nguyên AI, và thông tin cá nhân của chúng ta có thể bị sử dụng mà không có sự đồng ý.”
AI “Xâm Nhập” Vào Cuộc Sống Hằng Ngày
AI đã được tích hợp vào nhiều ứng dụng mà người dùng sử dụng hàng ngày. Gmail, chẳng hạn, sử dụng AI để lọc thư rác và dự đoán văn bản, trong khi Netflix dựa vào AI để phân tích thói quen xem và đề xuất nội dung phù hợp. Các nền tảng truyền thông xã hội như Facebook và Instagram cũng sử dụng AI để nhận dạng khuôn mặt và hiển thị nội dung cá nhân hóa. Mặc dù các công cụ này mang lại nhiều lợi ích, nhưng chúng cũng yêu cầu người dùng đánh đổi quyền riêng tư của mình.
Owens khuyến nghị người dùng nên kiểm tra kỹ các cài đặt riêng tư và hiểu rõ dữ liệu nào đang được chia sẻ. “Hãy thường xuyên kiểm tra các bản cập nhật về điều khoản dịch vụ và đảm bảo rằng bạn hiểu rõ cách dữ liệu của mình được sử dụng.”
Microsoft Và Những Lo Ngại Về Tính Năng “Connected Experiences”
Một trong những ví dụ gây tranh cãi là tính năng Connected Experiences của Microsoft, được giới thiệu vào năm 2019. Tính năng này tự động phân tích nội dung khi người dùng sử dụng các ứng dụng của Microsoft Office để đề xuất thiết kế, chỉnh sửa, và cung cấp thông tin chi tiết về dữ liệu. Tính năng này được kích hoạt mặc định nếu người dùng không tắt, điều này khiến nhiều người lo ngại về việc thu thập dữ liệu mà không có sự đồng ý rõ ràng từ người dùng.
Microsoft cho biết công ty không sử dụng dữ liệu từ Microsoft 365 để huấn luyện mô hình AI, và trong một số trường hợp, người dùng có thể đồng ý cung cấp dữ liệu cho các mục đích cụ thể, chẳng hạn như phát triển mô hình AI tùy chỉnh. Tuy nhiên, các chuyên gia bảo mật cho rằng tính năng này tiềm ẩn nguy cơ làm giảm quyền riêng tư của người dùng.
Tính Năng Mặc Định Và Những Lo Ngại Về Quyền Riêng Tư
Ted Miracco, CEO công ty bảo mật Approov, cho rằng các tính năng như “Connected Experiences” là con dao hai lưỡi. Mặc dù chúng có thể giúp tăng năng suất, nhưng chúng cũng làm dấy lên vấn đề về quyền riêng tư. Việc tính năng này được kích hoạt mặc định có thể dẫn đến việc thu thập dữ liệu mà người dùng không hoàn toàn nhận thức được.
Kaveh Vahdat, nhà sáng lập công ty tiếp thị RiseOpp, nhấn mạnh: “Dù có ý tốt, việc tự động bật tính năng này buộc người dùng phải kiểm tra và điều chỉnh cài đặt riêng tư, khiến họ cảm thấy bị kiểm soát.” Ông cho rằng các công ty nên minh bạch hơn và cho phép người dùng dễ dàng tắt tính năng này.
Khuyến Cáo Từ Các Chuyên Gia Về Việc Quản Lý Dữ Liệu
Jochem Hummel, phó giáo sư tại Warwick Business School, cho rằng việc chia sẻ dữ liệu mặc định có thể giúp các công ty cải thiện sản phẩm và duy trì cạnh tranh, nhưng từ góc độ người dùng, việc ưu tiên quyền riêng tư là một “cách tiếp cận có đạo đức”. Hummel khuyến nghị các công ty nên sử dụng mô hình opt-in (tùy chọn đồng ý) thay vì opt-out (tùy chọn không tham gia) để đảm bảo rằng người dùng có quyền kiểm soát dữ liệu của mình.
Làm Thế Nào Để Quản Lý Quyền Riêng Tư Trong Thế Giới AI?
Để quản lý quyền riêng tư khi sử dụng các công cụ AI, người dùng có thể tắt các tính năng AI trong cài đặt của các ứng dụng như Microsoft Office và Gmail. Ví dụ, để tắt Connected Experiences của Microsoft, người dùng có thể vào File > Account > Privacy Settings > Manage Settings. Tương tự, trong Gmail, người dùng cần vào Menu > Settings > General và bỏ chọn tính năng thông minh.
Wes Chaar, chuyên gia quyền riêng tư, cho rằng trách nhiệm không nên đổ hết lên người dùng, bởi họ không luôn nhận thức được phạm vi dữ liệu mà các công ty thu thập. Chaar cho rằng các công ty cần xây dựng một hệ thống mạnh mẽ để bảo vệ quyền riêng tư của người dùng và giúp họ kiểm soát dữ liệu của mình.
Lời kết
Việc tích hợp AI vào các công cụ cá nhân như Gmail và Microsoft Word mang lại rất nhiều lợi ích nhưng cũng đặt ra những thách thức lớn về quyền riêng tư. Người dùng cần chủ động kiểm tra các cài đặt bảo mật và tìm hiểu rõ cách dữ liệu của mình được sử dụng. Các công ty cũng cần minh bạch hơn trong việc thu thập và xử lý dữ liệu, đặc biệt trong kỷ nguyên AI, để đảm bảo quyền lợi của người tiêu dùng. Hy vọng bài viết này của Ario sẽ giúp bạn có thêm nhiều thông tin hữu ích.
