Thói quen chia sẻ công khai ảnh cá nhân, danh sách bạn bè trên mạng xã hội như Facebook, TikTok, Instagram… đang vô tình tạo điều kiện cho tội phạm mạng, đặc biệt khi công nghệ deepfake phát triển mạnh mẽ. Cùng Ario tìm hiểu rõ vấn đề ngay dưới đây nhé.
AI đang tạo ra những thay đổi đột phá, cả tích cực lẫn tiêu cực. Với tội phạm mạng, công cụ AI giúp chúng dễ dàng thực hiện các hành vi lừa đảo, tấn công mạng, tống tiền, tạo mã độc, virus, web giả mạo, hoặc phát tán nội dung xấu độc để câu view, bôi nhọ người khác.
Theo ông Ngô Minh Hiếu, Giám đốc dự án Chống lừa đảo, nhiều phần mềm deepfake giá rẻ (chỉ khoảng 25–30 USD) được bán tràn lan trên dark web, giúp cả những người không rành kỹ thuật cũng có thể lừa đảo người khác. Một số nhóm ở Campuchia còn phát triển công cụ tự động đến mức chỉ cần nhập kịch bản và danh sách tài khoản Facebook, phần mềm sẽ tự động tương tác và lừa hàng ngàn nạn nhân mỗi ngày.
Các phần mềm deepfake hoặc deepvoice chỉ cần một hình ảnh và đoạn ghi âm khoảng 20–30 giây là đã có thể tạo ra video giả mạo trông như thật. Một trong những trường hợp điển hình là vụ việc tại Hồng Kông, nơi một nhân viên đã chuyển 25 triệu USD cho kẻ giả mạo CFO qua cuộc họp video.
Dự báo tình trạng lừa đảo bằng deepfake sẽ ngày càng nghiêm trọng hơn khi công nghệ trở nên tinh vi. Tuy nhiên, chính người dùng Internet lại vô tình tiếp tay bằng cách chia sẻ hình ảnh công khai, danh sách bạn bè hay chấp nhận kết bạn với người lạ để rồi bị chụp ảnh, đánh cắp danh tính hoặc ghép ảnh nhạy cảm nhằm tống tiền.
Ông Hiếu khuyến nghị người dùng nên đặt ảnh cá nhân và danh sách bạn bè ở chế độ “chỉ bạn bè” hoặc “chỉ mình tôi” để hạn chế lộ lọt thông tin. Đồng thời, cần sử dụng AI và mạng xã hội một cách có trách nhiệm, hạn chế tiết lộ thông tin cá nhân, đặc biệt khi nghi ngờ có cuộc gọi deepfake – nên yêu cầu đối phương thực hiện một số hành động (quay trái, quay phải, đứng lên, ngồi xuống) để xác minh thực tế.
Tại hội nghị an ninh mạng tháng 6/2024, đại diện VNPT eKYC chia sẻ rằng tội phạm đang sử dụng AI để giả mạo ảnh và video nhằm vượt qua xác thực định danh trực tuyến. Trong số các hình thức giả mạo eKYC tại Việt Nam, deepfake là loại tinh vi nhất vì có thể phân tích và tái tạo gương mặt, giọng nói của người thật.
Để chống lại, VNPT cũng “lấy độc trị độc” bằng cách ứng dụng AI vào hệ thống eKYC nhằm phát hiện khuôn mặt giả mạo, giấy tờ giả, xác thực giọng nói và phân tích dữ liệu bất thường.
Ngoài ra, Bộ Công an đã gửi cảnh báo đến người dân về các hình thức lừa đảo deepfake – không chỉ trong đầu tư tài chính mà còn lừa đảo tình cảm. Kẻ xấu tạo nhân vật ảo, gọi video để tạo lòng tin, rồi yêu cầu nạn nhân chuyển tiền với lý do khẩn cấp hoặc viện lý do cần hỗ trợ tài chính.
Nguồn: Vietnamnet
