Smarthome | AI không kiểm soát: Nội dung ‘rác’ đang bào mòn tư duy người dùng?
Từ những video “mèo khóc” đầy cảm xúc cho đến bài viết tình huống éo le trên Reddit, mạng xã hội ngày càng ngập tràn nội dung được tạo ra bởi trí tuệ nhân tạo. Nhưng phía sau vẻ ngoài giải trí ấy là một làn sóng “AI rác” – những nội dung vô hồn, rẻ tiền, được sản xuất hàng loạt chỉ để câu tương tác. Không chỉ làm loãng trải nghiệm người dùng, loại nội dung này còn âm thầm đe dọa đến nhận thức, thậm chí cả sự thật và dân chủ trong xã hội số.
Nội dung AI tràn lan: Nguy cơ từ những thứ tưởng chừng vô hại
Bạn có thể bắt gặp hàng loạt ảnh, video do AI tạo ra trên YouTube, Facebook mỗi ngày. Nhiều trong số đó gây khó chịu bởi nội dung nhảm nhí, lặp lại hoặc vô hồn. Một ví dụ điển hình xảy ra vào tháng 5/2025:
Một bài viết có tiêu đề “[Tôi có sai không] khi nói với vị hôn phu của người tình của chồng tôi về mối quan hệ của họ?” đã thu hút 6.200 lượt upvote và hơn 900 bình luận trên Reddit. Nhưng điều đáng nói là – bài viết nhiều khả năng do AI viết.
Với lối hành văn sáo rỗng, đầy dấu ngoặc kép và một tình huống phi thực tế, bài đăng được xem là ví dụ điển hình của “AI slop” – loại nội dung rẻ tiền, gây tranh cãi, được dựng lên để câu tương tác.
“AI Slop” – Nội dung rác sinh ra từ trí tuệ nhân tạo
Bản chất và tốc độ lan truyền khủng khiếp
Thuật ngữ “AI Slop” dùng để chỉ những nội dung chất lượng thấp, được tạo ra hàng loạt bằng AI, chủ yếu để phục vụ mục đích tăng tương tác hoặc thao túng dư luận. Dù Reddit đã gỡ bài viết kể trên, người dùng vẫn thường xuyên bức xúc vì loại nội dung này ngày một lan rộng.
Không chỉ ở Reddit, LinkedIn, Facebook, YouTube… đều đang ngập tràn nội dung AI. Một báo cáo từ Wired (cuối 2024) trích dẫn phân tích từ Originality AI cho thấy hơn 50% bài viết dài bằng tiếng Anh trên LinkedIn có thể do AI viết.
Vì sao AI Slop lại bùng nổ?
- Chi phí cực thấp: Tạo nội dung bằng AI gần như không tốn nhiều tiền.
- Hiệu quả cao: Thu hút lượt tương tác lớn, tăng reach nhanh chóng.
- Khó phân biệt: Hầu hết người dùng không thể nhận ra bài viết là do AI tạo.
Thậm chí, một báo cáo từ NATO năm 2023 cho biết: chỉ với 10 EUR (khoảng 270.000 VNĐ), bạn đã có thể mua hàng chục nghìn lượt tương tác giả được tạo bởi bot AI.
Khi Internet trở thành mảnh đất màu mỡ của nội dung vô hồn
Từ giải trí vô hại đến hiểm họa chính trị
Các video “mèo rơi nước mắt”, những chuyện tình bi kịch được dựng lên không nhằm mục đích nghệ thuật mà chỉ là “mồi câu tương tác”. Một nghiên cứu trên misinforeview tháng 8/2024 cho thấy: dù không theo dõi trang AI nào, người dùng vẫn được đề xuất các ảnh như “em bé bọc trong bắp cải” – thường là đầu mối dẫn đến nội dung kém chất lượng, thậm chí lừa đảo.
AI và mối đe dọa tới nền dân chủ
Đáng lo ngại hơn, các chiến dịch chính trị cũng đang tận dụng AI để tạo ra nội dung giả, tin sai sự thật về bầu cử. Trước thềm bầu cử Tổng thống Mỹ 2024, các nhà nghiên cứu phát hiện một chiến dịch ảnh hưởng quy mô lớn cổ súy cho một phe và công kích phe còn lại – tất cả đều sử dụng bot và nội dung do AI viết.
Cả hai đảng đều bị phát hiện sử dụng bot, cho thấy mức độ phổ biến và nguy hiểm của việc AI bị thao túng cho mục đích chính trị.
AI Slop khiến thông tin thật bị “nhấn chìm”
Khi các nền tảng tràn ngập nội dung rác từ AI, người dùng sẽ ngày càng khó phân biệt đâu là thật – đâu là giả, đâu là giá trị – đâu là giải trí rẻ tiền.
Không chỉ những bài viết “lộ liễu”, ngay cả hình ảnh chất lượng cao, bình luận ngắn trên Instagram, video cắt ghép khéo léo… cũng có thể là sản phẩm của AI. Và chúng thường tự tương tác với nhau bằng hệ thống bot – qua mặt cả các công cụ phát hiện như Botometer.
Các nền tảng lớn phản ứng thế nào với làn sóng nội dung rác AI?
Meta mạnh tay xử lý nội dung “spam AI”
Ngày 15/7/2025, Meta (Facebook, Instagram) tuyên bố sẽ giảm hiển thị và tạm dừng kiếm tiền với các nội dung:
- Sao chép, tái sử dụng không xin phép.
- Không ghi rõ nguồn gốc hoặc bị phát hiện là spam.
Ngoài ra, nền tảng này còn đang thử nghiệm tính năng gắn liên kết đưa người dùng đến nội dung gốc – như một nỗ lực minh bạch hóa.
YouTube siết chặt kiểm soát nội dung AI hàng loạt
Cũng trong tháng 7/2025, YouTube cập nhật nguyên tắc nhằm xác định chính xác hơn các dạng:
- Nội dung lặp lại.
- Nội dung sản xuất đại trà bằng AI.
Google vẫn trả tiền cho nội dung AI nhưng khuyến khích nhà sáng tạo dùng AI một cách có trách nhiệm, phục vụ cho storytelling sâu sắc thay vì “spam đại trà”.
Giải pháp nào cho một Internet sạch khỏi “AI Slop”?
Các hướng tiếp cận hiện nay:
- Gắn nhãn AI content: Cho người dùng biết nội dung do AI tạo ra.
- Cải tiến công cụ phát hiện bot: Đặc biệt là bot tương tác ảo.
- Minh bạch nguồn gốc nội dung: Bắt buộc công khai AI viết hay người viết.
Tuy nhiên, khó khăn vẫn còn đó: công nghệ AI phát triển nhanh hơn khả năng kiểm soát. Và khi lợi nhuận từ nội dung rác vẫn còn hấp dẫn, sẽ luôn có người bất chấp để tạo ra thêm “AI Slop”.
Smarthome | Kết luận
Trước khi chờ các nền tảng hoặc luật pháp can thiệp sâu hơn, người dùng chính là tuyến phòng thủ đầu tiên trước làn sóng nội dung rác. Biết hoài nghi, kiểm chứng nguồn và chọn lọc thông tin không bao giờ là thừa. Hãy theo dõi Ario SmartHome – Nhà Thông Minh Thế Hệ Mới để cập nhật thêm nhiều thông tin hữu ích về công nghệ nhé!
Nguồn: Vietnamnet
